
Говийн их дархан цаазат газар нь 1975 оны АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн 84 дүгээр зарлигаар байгуулагдсан ба 1991 онд НҮБ-ын ЮНЕСКО-ын Хүн ба шим мандал хөтөлбөрийн шийдвэрээр Олон улсын шим мандлын нөөц газарт бүртгэгдсэн, унаган байгаль, мазаалай, хавтгай, хулан, хар сүүлт зэрэг олон зүйл ховор амьтдын өлгий, дэлхийд данстай газар нутаг юм. Эдгээрийн дотор мазаалай зөвхөн монгол оронд, хавтгай Монгол, Хятадын нутагт цөөн тоотой орших ба тархац нутаг хязгаарлагдмал, популяцийн хувьд устах аюулд орсон амьтад юм. Эрдэмтдийн судалгаагаар манай оронд мазаалай 50 хүрэхгүй, хавтгай 600 толгойгоос хэтрэхгүй. Нарансэвстэй боомт нь Дархан Цаазат Газрын А хэсэгт хамаарах бөгөөд 1992-1993 онуудад 4 удаа нээж ажиллуулаад, 1998, 2002 онуудад УИХ, ЗГ-ийн ажлын хэсэг ажиллан 'боомт нээх нь байгаль орчинд сөрөг нөлөөлөл ихтэй, нөгөө талаар эдийн засгийн болон бусад давуу тал, онцгой ач холбогдолгүй' хэмээн дүгнэж ахин нээх асуудлыг дэмжээгүй.


Энэхүү зохицуулалт нь гэр бүлийн харилцаанд гуравдагч этгээдийн хөндлөнгийн оролцоог хязгаарлах, үүнээс үүдэлтэй зөрчил, хохирлыг бууруулах зорилготой. Гуравдагч этгээд нь эхнэр, нөхрийн харилцаанд санаатайгаар нөлөөлж, зөрчил, сөрөг үр дагавар бий болгосон тохиолдолд хууль зүйн хариуцлага хүлээдэг байх зохицуулалтыг тусгана.


Өнөөдөр манай Монгол улсад ашиглагдаж байгаа аймаг болон хот хоорондын хатуу хучилттай зам болох мянганы зам төслийн хүрээнд баригдсан зам нь өнөөдрийн цаг хугацаанд олон улсын хэмжээнд хоцрогдсон стандартын зам ашиглаж байгаа бөгөөд тус зам нь өнөөдрийн тээврийн хэрэгслийн өдөр тутмын тоо нэмэгдэхтэй үүнийг дагаад замын нөхцөл байдлаас шалтгаалсан тээврийн хэрэгслийн осол, иргэд эрүүл мэнд, эд хөрөнгөөрөө хохирох болон цаашлаад амь насаа алдах зэрэг маш их хохирол учруулж байна. Иймд энэ Мянганы төсөлд санаачилсан замыг шинэчилж маш богино хугацаанд олон улсын стандартад нийцсэн хурдны замын ажлыг санаачилж хэрэгжүүлнэ үү.


Нийслэлийн хэмжээнд "Шахмал түлш" - ний хэрэглээнээс улбаалж хүний биед үзүүлэх хорт утааны хэмжээ гамшгийн түвшинд хүрч эмнэлэг ачааллаа дийлэхээ болилоо. "ХӨСҮТ" - ийн мэдээлж буйгаар агаарт тархсан энэ нарийн ширхэгт тоосонцрууд хүний биед амьсгалын замаар нэвчин судасны ханыг бөглөн үхэлд хүргэх аюултайг дурдсан. Иймээс "Шахмал түлш" - ний орц найрлагыг Олон улсын шинжилгээний багт өгч шинжлүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна.


Шахмал түлш нь хүний биед хортой байгаа тул зогсоож байгалийн нүүрсээ хэрэглэх


Нийтийн сонсголын тухай хуулийн 6.2.2. Ерөнхий хяналтын, 6.2.3. Төсвийн хяналтын, 6.2.9. Хүний эрх, эрх чөлөөг хангахтай холбоотой хяналтын сонсголыг зохион байгуулах гэснийг тус тус үндэслэн “Утааны Сонcгол”-ыг зохион байгуулж МУЗГ-ын 2017 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдрийн 98 дугаар тогтоолоор баталсан “Агаар, орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хөтөлбөр” болон бусад холбогдох үйл ажиллагааны төсөв, гүйцэтгэл, үүний ил тод байдалд үнэлгээ хийж, цаашид хэрэгжих төлөвлөгөө, хөтөлбөрүүдийг сайжруулахыг шаардаж байна.


Монгол банкнаас зээлийг орлогын 60 хувьд 30 сарын хугацаатай олгосноор иргэд ббсб, зээлийн аппаас өндөр хүүтэй хугацаа багатай зээл авч байгаа тул өр орлогын харьцааг 80аас 90 хувьтай болгох


Дорноговь аймгийн Улаанбадрах сумын нутагт ураныг хайх, туршилтаар олборлох үйл ажиллагааны сөрөг үр дагавар нь тухайн бүс нутагт гамшгийн хэмжээнд хүрч, нөлөөллийн бүс нь эргэлдээх 6 сумын нутаг дэвсгэрийг хамарсан байна. Энэхүү гамшигт үр дагаварын талаар уг нутгийн иргэдээс, иргэдийн хөдөлгөөнүүдээс, ТББ-уудаас төрийн бүх шатны байгууллагуудад нотлох баримттайгаар мэдээлж байсан боловч удаа дараагийн Засгийн газрууд маань үл хэрэгсэж ирсэн байна.


Сонгуулийн үед өгсөн амлалтаа гишүүн болсон хугацаандаа биелүүлээгүй үед хувь хүн намыг дараагийн 2 сонгуульд өнжүүлэх тухай.


Уран нь дэлхийн царцдаст давхаргад орших хүнд металл бөгөөд Мендеелевийн үелэх системд U гэж тэмдэглэгддэг, атомын тоо 92, актинидын бүлэгт хамаарагддаг цацраг идэвхит химийн элемэнт юм. U-235-ийн хагас задралын хугацаа нь 700 сая жил байдаг. Бидний өвүг дээдэсүүдийн хэлснээр шар нунтаг буюу уранаар оролдож болохгүй, ухаад нарны гэрэл тусахад л түүнд идэвхижил явагдаж эрчмээ гадагш цацаж эхэлдэг, нэг л идэвхижсэн бол зогсоож болдоггүй гэсэн нь шинжлэх ухааны үндэслэлтэй байна. Уранаас альфа, бета, гамма цацраг туяанууд ялгарах бөгөөд бүгд ионжуулдаг цацраг юм. Уран олборлох болон боловсруулах явцад цацраг идэвхит бодисоор амьсгалах, залгих, ил шархаар дамжуулан шингээснээр дотоод өртөлт үүснэ. Мөн бета юм уу гамма цацрагт өртсөнөөр гадаад өртөлт үүсэж эрүүл мэндэд эрсдэл үүснэ. Альфа, бета, гамма цацрагууд нь эсийг гэмтээх болон үхүүлэх чадалтай. Цацрагийн гэмтлийн улмаас эс үхээгүй ч ДНХ удамшлын материал гэмтэж хорт хавдар үүснэ.


Боловсролын эрх зүй судлаач, хуульч, доктор Э.Чулуунцэцэг би багштай холбоотой харилцааг зохицуулж буй эрх зүйн баримт бичгүүдэд шинжилгээ хийж, зөрчил, хийдэл ихтэй, үйлчлэл тогтворгүй, тодорхой бус байгаа, иймээс хэрэглээнд алдаа гарч, багш мэргэжлийн нэр хүнд, үнэлэмж буурах үндэслэл болж байгааг тогтоосон болно. Үүний нэг бодит жишээ бол салбарын сайд БЕХ-ийн тодорхой бус зохицуулалтыг буруу ойлгон, хэрэглэж, 45 хоногийн дамжаагаар “багш мэргэжилтэн” бэлдэх шийдвэр гаргаж, шүүмжлэлтэй тулгарч буй явдал мөн. Өөр олон баримт бий. Иймээс багш мэргэжлийг хамгаалах, эрх зүйн байдлыг тодорхой болгох зорилгоор “БАГШИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ”-ийн төсөл санаачлах өргөдлийг байршуулж байна. Багшийн асуудал нь нийт үндэсний эрх ашиг төдийгүй, боловсролын үйлчилгээ авч буй бүх иргэд, улс орны ирээдүйд хамааралтай тул Монгол Улсын иргэн бүр, нийт багш нар дэмжихийг уриалж байгаа болно.


Эрх баригч нам, засаг сонгуулиар амласан амлалт мөрийн хөтөлбөрөөсөө ухарч, сүүлийн 30 жил хийгээгүйгээ ард иргэд, улс орны эдийн засгийг авч яваа ААНБ-уудын нуруунд үүрүүлэн шийдэж бгаад гүнээ харамсаж энэхүү санал асуулгыг үүсгэж бна. Асар их мөнгөний завшилт шамшигдуулалт, хохирлыг өөрсдийн эрх барьж буй бүх л хугацаанд бий болгочихоод (нүүрс, ногоон автобус гмэт) энэ олон жил анхаарч асуудлаа шийдээгүйн горыг ард иргэд Аанб -д үүрүүлэн цахилгаан дулааны үнийг нэмэгдүүлж бгааг эрс буруушааж бна.
