Монгол Улсад хэрэгжиж буй Нийгмийн даатгалын тухай хууль болон холбогдох журмын дагуу Хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаагүй, зөвхөн иргэний эрх зүйн гэрээгээр (бүх төрлийн ажил гүйцэтгэл, үйлчилгээ үзүүлсэн гэрээнүүд ) 1-ээс дээш удаагийн бүх төрлийн орлогод Нийгмийн даатгалын шимтгэл ногдуулж байгаа нь хууль зүйн агуулга болон олон улсын жишигтэй нийцэхгүй байна.
Хөрс, усны бохирдлын гол эх үүсвэр болсон Нийтийн болон нүхэн жорлонгийн талаар эрх зүйн тогтолцоо бүрдүүлэх
2025 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар соёлын бүтээн байгуулалтын ажлын хүрээнд Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэсн орчимд Үндэсний урлагийн их теарт барихаар зөвхөн 15 төлөөлөгчийн саналаар шийдвэрлэсэн. Энэ иргэдийн төлөөлөгчид нь иргэдийн төлөөлөх бус өөрсдийн ашиг сонирхол болон Улаанбаатар хотын усны эх-д, усны нөөцөд нөлөөлах тул энэ шийдвэрийг буцааж Нийслэлийн засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай-г огцруулмаар байна. Улсын усны нөөцөд аюул учруулах нь үндэсний аюулгүй байдалд учруулж байгаа хор нөлөө билээ.
"Хиймэл оюун, өндөр технологийн тусламжтайгаар Монгол улсын төрд үүсээд байгаа бүх төрлийн хулгай болон авлигын бүрэн устгах боломжтой юм. Монгол улс 2024 оны авлигын индексээр 180 орноос 33 оноо авч 114 орсноор ардчилсан бус засаглалтай орнуудын тоонд дахин орсон. Монгол улсад хэн нэгэн эрх мэдэлтэн өөрийн албан тушаал, эрх мэдлийн байдлаа урвуулан ашиглан төрийн худалдан авалт, тендерт нөлөөлөх байдлаар бусдад давуу байдал үүсгэхээс авхуулаад өнөөдрийн нүүрсний асар том хулгайн хэрэг хүртэл өргөжин тэлж хэсэг бүлэг хүмүүс Монгол улсын нийт ард иргэдийн эрх ашгийг завшсан нөхцөл байдал үүсээд байна. Хэрвээ энэ хууль батлагдвал төрийн худалдан авалт, тендер болон сонгон шалгаруулалтыг хиймэл оюун нь гаднын ямар нэгэн нөлөөгүй, ашиг сонирхол үүсэхгүйгээр үнэн бодитойгоор сонгон шалгаруулах цаашлаад стратегийн ач холбогдол бүхий ордуудын хяналтуудыг хиймэл оюуны тусламжтайгаар бүрэн хийн боломжтой юм. Авлига хээл хахууль, төрийн хулгай арилснаар Монгол улс хөгжих нөхцөл үүснэ.
Монгол улсын нутаг дэвсгэрт орж ирсэн гадаад ажилчдыг ажлын байрны төлбөрөөс чөлөөлж оруулах боломжтой болсон нь Монгол ажилчдын үнэлгээ амьдралын чанар, ажлын байрны олдоц зэрэгт муугаар нөлөөлж олон Монгол айлын амьдралд нөлөөлж байна. Ийм учир гадаад ажилчдыг оруулж ирсэн компаниудын ажлын байрны төлбөрийг 2-3 дахин нэмэгдүүлэх замаар дотоодын ажлын байраа хадгалж үлдэх шаардлагатай байна.
Монголын Үндэсний Олон Нийтийн Радио Телевизийн (МҮОНРТ) хураамжийг цахилгааны төлбөрт албадан суулгаж буй зохицуулалт нь иргэдийн сонголт, эрх чөлөөг зөрчиж байна. Цахилгаан бол зайлшгүй хэрэглээний үйлчилгээ бөгөөд үүнийг олон нийтийн мэдээллийн байгууллагын санхүүжилттэй холбох нь шударга бус, хууль ёсны үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Энэ шийдвэрийг зогсоохыг хүсэж байна.
Зөрчлийн тухай хууль нь хэлбэрийн жижиг зөрчилд хэт өндөр торгууль ногдуулж, иргэдийг хууль төрийн айдсаас, эдийн засгийн дарамтаас ангид байлгах, нийгмийн зохицуулалт хийх үндсэн үүргээ алдсан тул, түүнийг бүхэлд нь эсвэл дарамт үүсгэсэн заалтуудыг нэн даруй хүчингүй болгох шаардлагатай.
Сүүлийн жилүүдэд бид спорт, тэр дундаа сагсан бөмбөгийн салбарт ямар том өөрчлөлт гарсныг харж байна. Хандив, ивээн тэтгэлт татварын хөнгөлөлтөөр дэмжигдсэнээр багуудын чанар сайжирч, дотоодын дээд лиг мэргэжлийн түвшинд хүрлээ. Энэ бол хувийн хэвшлийн оролцоог зөв бодлогоор урамшуулсны бодит үр дүн бөгөөд яг ийм загварыг МАА-н салбарт хэрэгжүүлбэл ямар болохыг төсөөлөөд үзье. Хэрэв энэ салбарт хандив өгсөн, хөрөнгө оруулсан байгууллагуудыг татварын хөнгөлөлтөд хамруулдаг бол: (a) МАА-н Эрдэм шинжилгээ, инновацийн төсөл, (b) Үржлийн ажил, тэжээлийн үйлдвэрлэл, (c) Залуу фермерүүдийн санаачилга, (d) Ногоон бэлчээрийн хөтөлбөрүүд бүгд бодит дэмжлэг авах боломж бүрдэнэ. Энэ бол зөвхөн хандив биш, салбарын хөгжлийг хурдасгах, нийгмийн хариуцлагыг бодитойгоор хэрэгжүүлэх шинэ соёл юм. Иймд ААНОАТтХ-ийн 22.9 дэх хэсэгт МАА-н салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа тогтоосон шалгуур, шаардлагыг хангасан этгээдийг хамааруулж нэмэлт оруулах нь салбарын хөгжилд чухал нөлөөтэй юм.
Улаанбаатар хотын түгжрэл иргэдийн өдөр тутмын амьдрал, ажлын бүтээмж, эрүүл мэнд болон эдийн засагт ноцтой хор хөнөөл учруулж байна. Гэвч Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, сайд нар болон төр, хотын удирдлагууд тээврийн цагдаагийн тусгай зохицуулалтаар зам хаалган, хөдөлгөөний дэглэмийг өөрчилж өөрсдөдөө давуу нөхцөл бүрдүүлэн зорчиж буй нь шударга ёс, эрх тэгш байдлын зарчимд нийцэхгүй. Бүх иргэн хуулийн өмнө тэгш байх ёстой. Иймээс төрийн өндөр албан тушаалтнуудад зориулсан зам хаалт, тусгай зохицуулалт, давуу нөхцөлийг өдөр тутмын жирийн хөдөлгөөнд ашиглахыг хориглох эрх зүйн зохицуулалт, хууль гаргахыг шаардаж байна.
Сурлагын чанарыг дээшлүүлэх, боловсролын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, ялангуяа орлого багатай өрхийн хүүхдүүдийн сурах идэвхийг нэмэгдүүлэхэд бодит хувь нэмэр оруулах ач холбогдолтой.
Гэр бүлээс гадуурхи харилцааны улмаас гэрлэгчид эсвэл хамтран амьдрагчаас гадна хүүхдийн сэтгэл зүйд нөхөж баршгүй хохирол учирдаг тул хүүхэд болон хохирсон гэрлэгч эсвэл хамтран амьдрагчид сэтгэл санааны нөхөн төлбөрийг гуравдагч этгээд болон гэр бүлээс гадуурх харилцаа үүсгэсэн гэрлэгч эсвэл хамтран амьдрагчаас гаргуулах тухай заалтыг гэр бүлийн тухай хуульд оруулах
МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ, НИЙГМИЙН ХӨГЖЛИЙН ТОГТВОРТОЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАЖ, ДЭЛХИЙН БАЯН ОРНУУДАД ТООЦОГДОЖ БАЙГАА БАЙГАА НОРВЕГИЙН ХӨГЖЛИЙН ГАРЦЫГ АМЬДРАЛД НЭВТРҮҮЛЖ ДАРГА АВИЛГААР ХАГАРТЛАА БАЯЖДАГ БИШ ИРГЭН БҮР БАЯН БАЙХ ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА ТА БИДНИЙ НЭН ТЭРГҮҮНИЙ АСУУДАЛ БОЛЖ БАЙНА. АСАР ИХ БАЙГАЛИЙН БАЯЛАГТАЙ УЛСЫН ИРГЭД МӨНГӨ ХҮҮЛЭГЧДИЙН ХАЛААСАНД ОРЖ ДИЙЛЭНХ ОЛОНХИ ЗЭЭЛИЙН ДАРАМТАНД НУХЛУУЛЖ БАЙГААГИЙН НУУЦ НЬ ЭЗЭН ЗАЯАГАА ЭДЭЛЖ, ТҮҮНИЙГЭЭ СЭРЭЭЖ ЧАДАХГҮЙ БАЙГААТАЙ ХОЛБООТОЙ ЮМ.. ТЭГВЭЛ БИД ҮНДСЭН ХУУЛИНДАА ТУНХАГЛАСАН БАЙГАЛИЙН БАЯЛАГ БҮХ АРД ТҮМНИЙ ӨМЧ , ТӨРИЙН МЭДЭЛД БАЙНА ГЭЖ ЗААСАН ЭРХЭЭ ЭДЭЛЖ ГАДАГШ ГАРЫН САЛААГААР УРСАЖ БАЙГАА ДАХИН БОЛОВСРУУЛАЛТ ХИЙГДЭЖ НЭМҮҮ ӨРТӨГ ШИНГЭЭГҮЙ БАЙГАЛИЙН БАЯЛАГТАА ДЭЛХИЙН ОЛОН ХӨГЖИНГҮЙ ОРНУУДЫН АДИЛ ГААЛИЙН ЭКСПОРТЫН 25-35 ХУВЬ ЗАРИМ БАЯЛАГТ 50 ХУВИЙН ТАТВАР НООГДУУЛЖ ЭРЧИМТЭЙ ХӨГЖЛИЙН ТАВЦАН ДЭЭР ЗОГСОЖ ДАРГА БАЯН БИШ ИРГЭН БАЯН БАЙХ БОЛОМЖ ТАНЫ САНАЛД БАЙНА. ТА ДЭМЖИНЭ ҮҮ
